آیا دلار آمریکا آماده جهش دیجیتال است؟
آیا دلار آمریکا آماده جهش دیجیتال است؟
عباس وفادار، حسابدار رسمی
شیوا وفادار، کارشناس ریاضیات مالی
نکات کلیدی:
پس از دهه‌ها که دلار آمریکا ارز ذخیره بی‌رقیب جهان بود، اکنون سلطه آن در سیستم‌های مالی سنتی رو به کاهش است. دلار آمریکا در حال حاضر ۵۸٪ از ذخایر ارزی خارجی را تشکیل می‌دهد که پایین‌ترین سهم آن در چندین دهه اخیر است. اما در اقتصاد دیجیتالِ در حال تحول سریع، دلار در حال تجربه یک بازگشت قدرتمند است. در ادامه می‌خواهیم بررسی کنیم که چگونه مالی دیجیتال چگونه می‌تواند نفوذ دلار را تقویت کند.
دلار آمریکا در مقیاس جهانی
به عنوان سهمی از کل جهان، جایگاه دلار آمریکا در پنج شاخص مالی اصلی زیر متفاوت است:
شاخص
|
سهم دلار
|
پرداخت‌های بین‌المللی
|
50%
|
بدهی‌های بین‌المللی
|
51%
|
وام‌های برون مرزی
|
53%
|
ذخایر ارزی خارجی
|
58%
|
استیبل کوین
|
99%
|
همان طور که در جدول بالا ملاحظه می‌شود، در شاخص‌های مالی سنتی، سهم دلار جهانی بین ۵۰٪ تا۶۰٪ در نوسان است. برای مثال، سهم دلار از ذخایر ارزی که در سال ۲۰۰۱ به ۷۳٪ رسیده بود، اکنون به ۵۸٪ کاهش یافته است. جالب است بدانیم طبق گزارش IMF، این کاهش با افزایش در سهم ارزهای ذخیره غیرسنتی جبران شده است. برای نمونه، سهم دلار استرالیا، دلار کانادا و یوآن چین در ذخایر ارزی خارجی افزایش یافته‌اند. این ارزها موجب تنوع بخشی بیشتر در مدیریت ذخایر شده‌اند و بازدهی نسبتاً جذابی ارائه می‌کنند. در میان این ارزها، یوآن چین به‌ویژه رشد چشمگیری داشته زیرا این کشور در پرداخت‌های برون‌مرزی به‌تدریج ازدلار فاصله می‌گیرد و همچنین ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را آزمایش می‌کند.
مالی دیجیتال: فصل بعدی دلار
علی رغم وجود نشانه‌هایی از «غیردلاری‌سازی» و کاهش سهم دلار در ساختار مالی سنتی، دنیای دیجیتال داستان دیگری دارد. جالب است که بدانیم ۹۹٪ از استیبل‌کوین‌ها به دلار آمریکا متصل هستند و این امر، نقش کلیدی دلار را در ساختار مالی مبتنی بر رمز پول نشان می‌دهد. استیبل کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که ارزش آن به یک دارایی پایدار دیگر (عموما دلار امریکا) وابسته است تا نوسانات شدید قیمتی رمزپول‌هایی مانند بیت کوین یا اتریوم را نداشته باشد. به عبارت دیگر، استیبل کوین را می‌توان نسخه دیجیتال یک دارایی باثبات (عموما دلار امریکا) بر روی بستر بلاکچین تعریف کرد. با افزایش عرضه استیبل‌کوین‌ها، ناشران آن‌ها مجبورند برای پشتیبانی آن ها، اوراق خزانه یا سایر دارایی‌های نقد را خریداری کنند و این موضوع، تقاضای چشمگیری برای دلار ایجاد می‌کند. می‌توان گفت که استفاده کنندگان از اتسیبل کوین‌ها حتی اگر به سیستم بانکی امریکا دسترسی نداشته باشند، اما از طریق استیبل کوین‌ها به دلار دسترسی پیدا می‌کنند. یکی از این موارد، کشورهایی هستند که به لحاظ محدودیت‌های مالی و تحریم های بانکی از استیبل کوین دلاری به عنوان ابزاری برای تجارت بین‌المللی استفاده می‌کنند. به همین دلیل این دسته از رمزپول‌ها در حال حاضر در تجارت خارجی کشورمان نقش مهمی بازی می‌کنند.
به عبارتی، استیبل کوین‌ها به نوعی دلار دیجیتال خصوصی شده‌اند که سرعت و گستره گردش دلار را در اقتصاد جهانی افزایش می‌دهند. جالب اینجاست که بدانیم ناشران استیبل‌کوین‌ها در حال حاضر جزو ۲۰ دارنده بزرگ اوراق بدهی دولت آمریکا هستند. این آمار و ارقام نشان می‌دهد با تحول در سیستم‌های مالی، استیبل‌کوین‌ها جایگاهی کلیدی برای تقویت سلطه جهانی دلار از دنیای سنتی مالی (بانک و سویفت) به دنیای بلاکچین و رمز پول خواهند داشت.
اگرچه در شرایط کنونی، استیبل کوین‌ها به تقویت سلطه جهانی دلار کمک می‌کنند، اما اگر دولت‌های بزرگ مانند چین و اتحادیه اروپا یا حتی خود امریکا ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را توسعه دهند یا اگر استیبل کوین‌های غیر دلاری (مثل یورو و یوآن) با قدرت وارد بازار شوند، ممکن است در میان مدت یا بلند مدت انحصار دلار در فضای رمز پول‌ها به چالش کشیده شده و تضعیف شود.
منابع:
https://www.visualcapitalist.com/sp/pla01-u-s-dollar-primed-for-a-digital-reboun
Castle Island Ventures, Swift, IMF, and European Central Bank. Latest available data from 2022–2024.
